Ý NGHĨA TẾT CỔ TRUYỀN DÂN TỘC VIỆT NAM

Nhớ về Tết năm Nhâm Dần - 1962, Bác Hồ đã viết thơ chúc tết đồng bào ta:

Năm Dần, mừng xuân thế giới,

Cả năm châu phấp phới cờ hồng.

Chúc miền Bắc thi đua phấn khởi,

Bốn mùa hoa Duyên-hải, Đại-phong.

Chúc miền Nam đấu tranh tiến tới,

Sức triệu người hơn sóng biển đông.

Chủ nghĩa xã hội càng thắng lợi,

  Hoà bình thống nhất quyết thành công.

Tết cổ truyền là ngày lễ lớn nhất trong năm, mang ý nghĩa quan trọng. Nếu chúng ta từng biết đến một lễ Giáng sinh an lành và ý nghĩa đối với các nước phương Tây (theo đạo Thiên Chúa giáo) thì Tết Nguyên Đán cũng được coi là một ngày lễ đặc biệt của người Việt Nam. Với những tên gọi khác nhau như Tết cổ truyền, Tết Nguyên Đán, Tết âm lịch, hay Tết Cả,… đều thể hiện ngày đặc biệt ý nghĩa quan trọng trong năm.

Do cách tính Âm lịch là lịch theo chu kỳ vận hành tròn khuyết của Mặt Trăng nên Tết Nguyên Đán thường đến muộn hơn Tết Dương lịch. Do quy luật 3 năm nhuận 1 tháng của Âm lịch nên ngày đầu năm của Tết Nguyên Đán không bao giờ trước ngày 21/1 Dương lịch và sau ngày 19/2 Dương lịch mà thường rơi vào khoảng cuối tháng 1 đến giữa tháng 2 Dương lịch. Toàn bộ dịp Tết Nguyên Đán hàng năm thường kéo dài từ 7-8 ngày cuối năm cũ và 7 ngày của đầu năm mới (tức là từ 23 tháng Chạp – hết mùng 7 tháng Giêng).

Tết Nguyên Đán Việt Nam có ý nghĩa nhân văn sâu sắc, thể hiện sự trường tồn trong cuộc sống, khao khát của con người về sự hài hòa Thiên – Địa – Nhân. Tết Nguyên Đán là sự biểu hiện của mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên trong tinh thần văn hóa nông nghiệp; với gia tộc và xóm làng trong tính cộng đồng dân tộc; với niềm tin thiêng liêng, cao cả trong đời sống tâm linh.

Tết được xem là một ngày tốt đẹp nên một trong những ý nghĩa Tết Nguyên Đán chính là dịp giao hòa giữa trời đất, con người với thần linh. Do đó, nhiều người tin tưởng rằng những ý nghĩa, mong ước hay hành động của mình sẽ được tất cả các vị thần linh thấu hiểu và ban phước lành cho bản thân cũng như gia đình mình. Vì thế, trong dịp Tết Nguyên Đán người ta thường làm rất nhiều việc thiện như tặng quần áo mới, chia sẻ miếng ăn, giúp đỡ người nghèo, những người có hoàn cảnh khó khăn.

Tết Âm lịch luôn là một trong những dịp có kỳ nghỉ dài nhất trong năm, vì vậy mọi người thường tạm gác công việc của mình để về quê thăm gia đình cũng như sum họp, quây quần bên nhau sau những khoảng thời gian dài xa cách vì miếng cơm manh áo hay cuốn vào guồng quay của cuộc sống thường nhật. Những khoảnh khắc đoàn viên trong gia đình thật quý báu và thiêng liêng làm cho ý nghĩa Tết Nguyên Đán trở nên hạnh phúc biết nhường nào!

Không những vậy, ngày Tết Nguyên Đán còn là dịp để mọi người cùng nhau thể hiện sự yêu thương hòa thuận, quan tâm, che chở lẫn nhau và gửi tặng những lời chúc chân thành, tốt đẹp nhất cho nhau. Vào những ngày tết ấm áp như thế, người lớn lẫn trẻ em đều hạn chế những hiềm khích, cãi vã tạo nên một không gian hòa thuận, gần gũi trọn vẹn nhất.

Không chỉ riêng gì Tết Nguyên Đán mà dường như trong năm luôn có những ngày lễ tạ ơn tổ tiên và hướng về cội nguồn như ngày giỗ Tổ Hùng Vương mùng 10 tháng 3, ngày rằm tháng bảy… Nhưng theo phong tục tập quán của dân tộc ta, trước khi Tết đến vào những ngày cuối năm thì nhà nhà, người người đều có tập tục đi tảo mộ ông bà, tổ tiên để hướng về cội nguồn sinh dưỡng của mỗi người.

Rồi trong đêm giao thừa, trên bàn thờ ông bà tổ tiên luôn nghi ngút khói hương để thể hiện sự biết ơn của con cháu dành cho những người đã mất. Đặc biệt, trong những ngày Tết Nguyên Đán, bàn thờ lúc nào cũng đầy ắp mứt trái cây, bánh chưng, hoa quả để tỏ tạ ơn trời đất; lòng kính yêu, đạo hiếu vốn có từ xa xưa của dân tộc ta.

Một ý nghĩa Tết Nguyên Đán mà ai ai cũng biết, đó chính là ngày rước tài lộc. Bởi nhiều người quan niệm rằng Tết đến cũng là ngày ông Thần Tài gõ cửa từng nhà để ban tiền tài, thịnh vượng. Vì vậy, mọi người luôn luôn tranh thủ trong dịp này để mở rộng cổng nhà chào đón rước tài lộc vào nhà, cũng như rước những điều may mắn tốt đẹp giàu có nhất từ ông Thần Tài. Đa số nhiều gia đình thường mở cửa suốt cả ngày để chào đón niềm vui, sự phấn khởi cùng những hy vọng về tiền tài luôn đầy ắp.

Rất nhiều người cho rằng: những ngày đầu năm mới là ngày may mắn, tốt đẹp và sự may mắn ấy luôn hòa quyện trên sắc thắm của cánh hoa đào, rực rỡ màu vàng của hoa mai hay những chiếc lá non xanh hoặc trong những mâm ngũ quả. Vì vậy, rất nhiều người khi đi hái lộc trong đêm giao thừa thường ngắt một vài cành hoa tươi mang về nhà với hy vọng thu thập được nhiều may mắn của mùa xuân.

Người Việt Nam ta còn tin rằng ý nghĩa Tết Nguyên Đán chính là khởi đầu cho một năm mới, là ngày lạc quan và hy vọng với nhiều niềm tin, đổi mới đồng thời tạm biệt những quá khứ của năm cũ. Và gắn với ý nghĩa Tết Nguyên Đán đặc biệt này người ta thường tân trang lại nhà cửa cho thật sạch đẹp, ngăn nắp mới mẻ để chào đón những cái mới của năm mới. Những gì không may mắn, thuận lợi của năm cũ sẽ được xua đuổi đi để chào đón lạc quan, hy vọng mới mẻ sẽ đến.

Tết Nguyên Đán còn là ngày cầu duyên: Trong suy nghĩ của rất nhiều người, ngày Tết cũng chính là ngày ông Tơ bà Nguyệt, ông Mai bà Mối sẽ se duyên cho những người còn đang độc thân, lận đận trong chuyện tình cảm. Bởi thế mà ngày Tết luôn là ngày cầu duyên, nên duyên và đẹp đôi tại nhiều nơi, nên những bài hát nhạc đám cưới cứ tưng bừng rộn rã vang lên cùng với những bài chào đón mùa xuân rất sôi động, náo nhiệt.

Trong 365 ngày qua chúng ta có lúc hối hả tất bật, có lúc lại chợt thấy thanh thản, bình yên sau những ngày tháng bận rộn. Dường như hôm nay, ngày cuối năm mọi lo toan, mọi gánh nặng đều được trút bỏ, để thấy những khoảnh khắc yên lắng, là chan chứa, yêu thương… Giờ đây năm Tân Sửu sắp qua đi, năm Nhâm Dần sắp đến, chi đoàn 10A3 chúng em xin kính chúc các thầy cô năm mới bình an, thành công và hạnh phúc trong sự nghiệp giáo dục; chúc toàn thể học sinh trường THPT Tiên Lữ năm mới luôn vui vẻ, đạt thành tích cao trong học tập và rèn luyện.

Người viết: Vũ Thị Ngọc Bích – Lớp 10A3

Ảnh: Internet